هواساز هیت ریکاوری با بهره گیری از مبدل های حرارتی خاص، امکان انتقال انرژی حرارتی از هوای خروجی ساختمان به هوای ورودی را فراهم می کنند. به بیان ساده، هوای خروجی که قرار است به بیرون هدایت شود، انرژی زیادی به همراه دارد، به جای هدر رفتن این انرژی، هواساز هیت ریکاوری آن را بازیافت کرده و به هوای تازه ورودی منتقل می کند. این فرآیند باعث کاهش مصرف انرژی، بهبود کیفیت هوای داخل و افزایش بهره وری سیستم تهویه مطبوع می شود.
در ادامه، به صورت مفصل بررسی می کنیم که هواساز هیت ریکاوری چیست، چه اجزایی دارد، مزایا و محدودیت های آن چیست و در چه فضاهایی بیشترین کاربرد را پیدا می کند.
هواساز هیت ریکاوری چیست؟
هواساز هیت ریکاوری دستگاهی است که علاوه بر تأمین هوای تازه و فیلتراسیون آن، قابلیت بازیافت انرژی را نیز دارد. این هواساز به گونه ای طراحی شده که جریان هوای خروجی و ورودی از طریق یک مبدل حرارتی (مانند روتاری یا صفحه ای) با هم تبادل انرژی انجام می دهند.
به عنوان مثال، در زمستان هوای داخل ساختمان گرم است و هنگام خروج، انرژی گرمایی قابل توجهی دارد؛ هواساز هیت ریکاوری این انرژی را به هوای سرد تازه ای که از بیرون وارد می شود منتقل می کند و در نتیجه، نیاز به گرمایش مجدد هوا کاهش می یابد. همین اصل در تابستان نیز برقرار است؛ یعنی هوای خنک داخل ساختمان، سرمای خود را به هوای گرم تازه منتقل می کند.
به این ترتیب، استفاده از هواساز هیت ریکاوری هم در صرفه جویی انرژی مؤثر است و هم کیفیت و دمای مطلوب هوای ورودی را تضمین می کند.
اجزای اصلی هواساز هیت ریکاوری
یک هواساز هیت ریکاوری از چند جزء کلیدی تشکیل شده که هرکدام نقشی حیاتی در عملکرد سیستم دارند:
- مبدل حرارتی: مهم ترین جزو این سیستم که هوای ورودی و خروجی را مبادله میکند؛ انواع مبدل ها شامل روتاری، صفحه ای و لوله حرارتی هستند.
- فن های دمنده و مکنده: وظیفه تأمین جریان هوای تازه و تخلیه هوای آلوده را برعهده دارند.
- فیلترها: برای حذف گردوغبار، ذرات معلق و آلاینده ها از جریان هوای ورودی استفاده می شوند.
- دمپرها: مسیر حرکت هوا را کنترل می کنند و در مواقع خاص امکان بای پس کردن مبدل را فراهم می سازند.
- سیستم کنترل: شامل حسگرهای دما و رطوبت و کنترلر مرکزی است که عملکرد هواساز را بهینه سازی می کند.
- کویل های سرمایشی و گرمایشی: در برخی مدل ها برای تنظیم دقیق تر دما پس از ریکاوری انرژی به کار می روند.
این اجزا در کنار هم شرایطی فراهم می کنند تا هواساز علاوه بر تأمین هوای سالم، نقش پررنگی در صرفه جویی انرژی ایفا کند.
محصولات ما: کویل استنلس استیل
مزایای استفاده از هیت ریکاوری در هواساز
کاربرد هواساز هیت ریکاوری با مزایای فراوانی همراه است که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش مصرف انرژی: بازیافت انرژی از هوای خروجی باعث می شود بار سرمایشی و گرمایشی سیستم تا ۳۰ درصد کاهش یابد.
- بهبود کیفیت هوای داخل: ورود هوای تازه با دما و رطوبت متعادل، شرایط آسایش بیشتری برای افراد فراهم می کند.
- افزایش عمر تجهیزات: کاهش بار روی بویلرها و چیلرها باعث افزایش طول عمر و کاهش هزینه های تعمیرات می شود.
- دوستدار محیط زیست: کاهش مصرف سوخت های فسیلی و برق، منجر به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای می گردد.
- بازگشت سرمایه: هرچند هزینه اولیه بالاست، اما صرفه جویی انرژی در مدت کوتاهی هزینه سرمایه گذاری را جبران می کند.
معایب هواساز هیت ریکاوری
هرچند هواساز های هیت ریکاوری مزایای قابل توجهی دارند، اما استفاده از آنها بدون محدودیت نیست و در کنار مزایا باید به معایب احتمالی هم توجه کرد. یکی از مهم ترین چالش ها، هزینه اولیه بالای این سیستم هاست. تجهیزات و مبدل های حرارتی که در آنها به کار می رود، نسبت به هواساز های معمولی قیمت بیشتری دارند و همین موضوع می تواند برای برخی پروژه ها مانع جدی باشد.
مسئله دیگر به ابعاد دستگاه مربوط می شود. به دلیل وجود مبدل حرارتی و نیاز به طراحی مسیرهای هوای جداگانه، این سیستم ها معمولا فضای بیشتری اشغال می کنند و برای نصب آنها باید فضای کافی در نظر گرفت. همچنین، نگهداری و سرویس منظم از دیگر الزاماتی است که در این نوع هواسازها اهمیت بالایی دارد. فیلترها و مبدل ها باید به طور دوره ای تمیز یا تعویض شوند تا راندمان سیستم کاهش پیدا نکند.
در نهایت، افت فشار هوا نیز از محدودیت های رایج هیت ریکاوری محسوب می شود. وجود مبدل حرارتی در مسیر جریان هوا ممکن است باعث افزایش مقاومت و کاهش فشار شود که البته می توان با طراحی دقیق و انتخاب فن مناسب تا حد زیادی این مشکل را برطرف کرد.
بیشتر بخوانید:
محاسبه ظرفیت هواساز برای محیط های اداری
کاربردهای رایج هواساز هیت ریکاوری
هواساز هیت ریکاوری در بسیاری از پروژه ها کاربرد گسترده ای دارد، به خصوص در مکان هایی که هم مصرف انرژی بالاست و هم نیاز به تهویه مداوم وجود دارد؛
در ساختمان های اداری و تجاری این سیستم کمک می کند تا ضمن کاهش هزینه های انرژی، کیفیت هوای داخلی بهبود پیدا کند و شرایط کاری برای کارکنان مناسب تر شود.
در بیمارستان ها و مراکز درمانی نیز اهمیت بالایی دارد، زیرا می تواند هوای تازه و سالم را وارد محیط کرده و همزمان از هدر رفت انرژی جلوگیری کند.
در هتل ها استفاده از هواساز هیت ریکاوری باعث ایجاد شرایط آسایش بیشتر برای مهمانان می شود، بدون آنکه هزینه های انرژی به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کند.
مدارس و دانشگاه ها هم از این سیستم بهره می برند تا کلاس ها و سالن ها به طور مداوم تهویه شوند، آن هم بدون ایجاد فشار اضافی بر سیستم سرمایش و گرمایش اصلی؛
در نهایت، کارخانه ها و محیط های صنعتی نیز از این فناوری استفاده می کنند تا هوای آلوده ناشی از فرآیندهای تولید تخلیه شود و هوای تازه جایگزین آن گردد، در حالی که اتلاف انرژی در حداقل ممکن باقی می ماند.
نتیجه گیری
هواساز هیت ریکاوری یکی از کارآمدترین فناوری های نوین در صنعت تهویه مطبوع است. این سیستم با بازیافت انرژی حرارتی از جریان هوای خروجی، مصرف انرژی را کاهش داده و کیفیت هوای ورودی را بهبود می بخشد.
اگرچه هزینه اولیه بالاتر و نیاز به نگهداری منظم دارد، اما مزایای آن در صرفه جویی انرژی، کاهش هزینه های بهره برداری و حفاظت از محیط زیست باعث شده استفاده از آن به شدت رو به افزایش باشد.
سوالات متداول درباره هواساز هیت ریکاوری
- هواساز هیت ریکاوری چگونه باعث صرفه جویی در مصرف انرژی می شود؟
با انتقال گرما یا سرما از جریان هوای خروجی به ورودی، نیاز به گرمایش یا سرمایش مجدد کاهش یافته و مصرف انرژی تا ۳۰ درصد پایین می آید. - چه نوع مبدل هایی در هواسازهای هیت ریکاوری استفاده می شود؟
رایج ترین انواع مبدل ها شامل مبدل روتاری (چرخان)، صفحه ای و لوله حرارتی هستند که هرکدام مزایا و محدودیت های خاص خود را دارند. - آیا هواساز هیت ریکاوری برای همه ساختمان ها مناسب است؟
خیر. در ساختمان های کوچک یا با ساعات بهره برداری محدود، صرفه جویی انرژی ممکن است هزینه اولیه بالا را توجیه نکند. اما در پروژه های بزرگ و پرمصرف، بهترین گزینه است.
